تحلیل عوامل مؤثر در کیفیت منظر پیاده‌راه‌های شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعۀ موردی: پیاده‌راه بوعلی شهر همدان)

زمانی ادراک و خوانش فضاهای شهری می‌تواند ارتقا یابد که مسائل شهری براساس دیدگاه‌ها و مشارکت کاربران بنا گذاشته شود. از آنجا که دیدگاه‌های مختلفی برای ارتقای سیما و منظر پیاده‌راه‌های شهری وجود دارد، سنجش و ارزیابی کیفیت منظر این پیاده‌راه‌ها از دیدگاه کاربران اهمیت خاصی دارد. پیاده‌راه بوعلی شهر همدان، اولین تجربة پیاده‌راه‌سازی در این شهر است. شواهد نشان‌دهندة ارتباط خوب و رضایت‌مندی کاربران از روند پیاده‌سازی در این خیابان است. هدف این پژوهش، خوانش منظر خیابان بوعلی شهر همدان بعد از تبدیل آن به پیاده‌راه شهری از منظر شهروندان است. شاخص‌ها و معیارهای مورد سنجش در ارتباط با خوانش مکان شامل مؤلفه‌های فعالیتی-اجتماعی، زیبایی‌شناختی-ادراکی و هویتی-معنایی است. به‌کمک فرمول کوکران، 360 نمونة آماری با توجه به جامعة آماری درنظر گرفته شده است. برای بررسی سطح معناداری مؤلفه‌های سه‌گانه و معیارهای آن‌ها، از آزمون t و تحلیل عاملی و استفاده شده است. همچنین از آزمون‌های مقایسه‌ای و ضریب ماتریس‌های هم‌بستگی برای بررسی ارتباط میان اجزای متغیرها بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان‌دهندة رابطة مستقیم عوامل فعالیتی، اجتماعی و زیبایی‌شناختی با خوانش پیاده‌راه‌های شهری است. برگزاری مراسم‌های آیینی مختلف و حضورپذیری اقشار گوناگون، در حوزة مؤلفة فعالیتی-اجتماعی است. از سوی دیگر، تنوع فضایی عناصر محیطی و همچنین نقش بافت و نوع مصالح در حوزة مؤلفة زیبایی‌شناختی و عنصر و جداره‌های آشنا و باهویت و خاطره‌انگیزی رویدادها در فضا در مؤلفة هویت-معنایی بیشترین اولویت را از سایر معیارها در بازخوانی کیفیت منظر پیاده‌راه‌های شهری از دیدگاه شهروندان دارد.